Α' ΕΝΟΤΗΤΑ

                           Τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου

Το ελληνικό αλφάβητο έχει 24 γράμματα: Αα, Ββ, Γγ, Δδ, Εε, Ζζ, Ηη, Θθ, Ιι, Κκ, Λλ, Μμ, Νν, Ξξ, Οο, Ππ, Ρρ, Σσ, Ττ, Υυ, Φφ, Χχ, Ψψ, Ωω.

Τα φωνήεντα είναι 7: α, ε, η, ι, ο, υ, ω.

Τα σύμφωνα είναι 17: β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, ξ, π  ,ρ, σ, τ, φ, χ, ψ.

Τα δίψηφα φωνήεντα είναι: αι, ει, οι, ου, υι.

Τα δίψηφα σύμφωνα είναι: μπ, ντ, γκ, τζ, τσ.

Οι δίφθογγοι  είναι: αη, οη, άι, όι

Οι συνδυασμοί είναι: αυ(αβ), αυ(αφ),  ευ(εβ),  ευ(εφ).

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Τα κλιτά μέρη του λόγου είναι:

1.  Άρθρα

2. Ουσιαστικά

3. Ρήματα

4. Επίθετα

5. Αντωνυμίες

6. Μετοχές

Τα άκλιτα μέρη του λόγου είναι:

7. Επιρρήματα

8. Σύνδεσμοι

9. Προθέσεις

10. Επιφωνήματα

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΑΒΩΝ

πο – δή – λα – το

το: λήγουσα

λα: παραλήγουσα

δή: προπαραλήγουσα

Οι λέξεις που τονίζονται στη λήγουσα λέγονται οξύτονες: αβγό, νερό, ουρανός.

Οι λέξεις που τονίζονται στην παραλήγουσα λέγονται παροξύτονες: καρέκλα,  σκαλοπάτι,  τοίχος.

Οι λέξεις που τονίζονται στην προπαραλήγουσα λέγονται προπαροξύτονες: τηλέφωνο,  άλογο,  σήμερα.

ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Ρήματα λέμε τις λέξεις που φανερώνουν τι κάνει κάποιος, τι παθαίνει ή σε ποια κατάσταση βρίσκεται.

Π.χ. Η μητέρα μαγειρεύει. (κάτι κάνει)

        Το δέντρο ξεριζώθηκε. (κάτι έπαθε)

        Το μωρό κοιμάται. (βρίσκεται σε μια κατάσταση)

Οι χρόνοι των ρημάτων

Ενεστώτας: (τώρα) δένω

Παρατατικός: (χθες συνέχεια) έδενα

Αόριστος: ( χθες για μια στιγμή) έδεσα

Εξακολουθητικός Μέλλοντας: (αύριο συνέχεια) θα δένω

Στιγμιαίος Μέλλοντας: (αύριο για μια στιγμή) θα δέσω

Παρακείμενος: έχω δέσει

Υπερσυντέλικος: είχα δέσει

Συντελεσμένος Μέλλοντας: θα έχω δέσει

Οι φωνές των ρημάτων

Ενεργητική φωνή: τα ρήματα έχουν κατάληξη –ω: πλένω,  ζυγίζω

Παθητική φωνή: τα ρήματα έχουν κατάληξη –ομαι: πλένομαι, ζυγίζομαι

Οι εγκλίσεις των ρημάτων

Οριστική: Φανερώνει το βέβαιο. Πχ. δένω

Υποτακτική: Φανερώνει αυτό που θέλουμε να γίνει. Σχηματίζεται με το να, το όταν το για να. Π.χ. όταν δένω

Προστακτική: Δηλώνει διαταγή, προσταγή. Π.χ. δένε, δέσε.

Απαρέμφατο

Μετοχή

Τα πρόσωπα και οι αριθμοί των ρημάτων

Ενικός αριθμός

α’ πρόσωπο: εγώ

β’ πρόσωπο: εσύ

γ’ πρόσωπο: αυτός, -ή, -ό

Πληθυντικός αριθμός

α’ πρόσωπο: εμείς

β’ πρόσωπο: εσείς

γ’ πρόσωπο: αυτοί, -ές, -ά

ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

1. Η τελεία ( . )

2.  Η άνω τελεία ( ˙ )

3.   Το κόμμα  ( , )

4.  Το ερωτηματικό  ( ; )

5.  Το θαυμαστικό  ( ! )

6.  Η Παρένθεση  (  )

7.  Τα αποσιωπητικά  ( … )

8.  Η διπλή τελεία  ( : )

9.   Τα εισαγωγικά  ( « » )

10. Η παύλα ή ενωτικό  ( - )

ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Ουσιαστικά λέμε τις λέξεις που φανερώνουν πρόσωπο, ζώο, πράγμα, ενέργεια, κατάσταση  ή ιδιότητα.

Π. χ. μαθητής (πρόσωπο), γάτα (ζώο), θρανίο (πράγμα), γράψιμο (ενέργεια),  χαρά  (κατάσταση),  συγγένεια (ιδιότητα).

Πτώσεις – γένη – αριθμοί

Οι πτώσεις είναι 4: Ονομαστική, Γενική, Αιτιατική και Κλητική.

Με την Ονομαστική απαντάμε στην ερώτηση «ποιος;» Π.χ. Ο μαθητής διαβάζει.

Με τη Γενική απαντάμε στην ερώτηση «τίνος;» Π.χ. Το μολύβι είναι του Γιώργου.

Με την Αιτιατική απαντάμε στην ερώτηση «τι;» Π.χ. Έφαγα το φαγητό.

Με την Κλητική προσφωνούμε κάποιον: Καλημέρα, δάσκαλε.

Τα γένη είναι τρία: αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο.

Οι αριθμοί είναι δύο: Ενικός αριθμός  (μιλάμε για ένα) και Πληθυντικός αριθμός (μιλάμε για πολλά).

Κλίνουμε ουσιαστικά.

                                                                     Ενικός αριθμός

Ονομαστική	ο βοσκός	η απάντηση	το τείχος
Γενική	του βοσκού	της απάντησης	του τείχους
Αιτιατική	το βοσκό	την απάντηση	το τείχος

                                                                 Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική	οι βοσκοί	οι απαντήσεις	τα τείχη
Γενική	των βοσκών	των απαντήσεων	των τειχών
Αιτιατική	τους βοσκούς	τις απαντήσεις	τα τείχη

Η ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΑΡΣΕΝΙΚΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

-ονας: γείτονας,  επιστήμονας,  πνεύμονας, αρχιτέκτονας κ.ά.

Εξαιρούνται:  μεσαίωνας,  καύσωνας,  θερμοσίφωνας,  είρωνας, άμβωνας,  πύθωνας.

-ώνας: αγώνας,  χειμώνας,  αιώνας,  τυφώνας,  αχυρώνας,  στρατώνας,  ελαιώνας,  ξενώνας,  Μαραθώνας, Παρθενώνας,  Ποσειδώνας  κ.ά.

Εξαιρούνται: κανόνας,  ηγεμόνας,  κηδεμόνας,  αλαζόνας(εγωιστής), συνδαιτυμόνας(στο ίδιο τραπέζι).

-ορας:  μάστορας,  ρήτορας,  κτήτορας,  εισπράκτορας,  Έκτορας,  Νέστορας κ.ά.

-τήρας:  αναπτήρας,  ανελκυστήρας,  απορροφητήρας, ανεμιστήρας κ.ά.

Εξαιρείται: μάρτυρας

-ητής: ποιητής, νικητής,  φοιτητής, μαθητής,  καθηγητής, καλοθελητής κ.ά.

Εξαιρούνται: κριτής, αναλυτής,  επενδυτής,  ιδρυτής,  μηνυτής,  ενισχυτής.

-ιστής: αγωνιστής,  λογιστής,  πολεμιστής,  αλεξιπτωτιστής, αλτρουιστής (ενδιαφέρεται για τους άλλους), εγωιστής,  φροντιστής κ.ά.

Εξαιρούνται: ληστής δανειστής,  εμπρηστής.

-ίτης:  πολίτης,  Μεσολογγίτης,  αιματοκρίτης, μεσίτης,  τεχνίτης κ.ά.

-ήτης:  Αιγινήτης,  αλήτης,  διαβήτης, ιδιοκτήτης,  κομήτης,  μαγνήτης,  πλανήτης,  κυβερνήτης κ.ά.

Εξαιρούνται: θύτης, δύτης,  Πηλιορείτης.

-ιώτης:  στρατιώτης,  ταξιδιώτης,  ιδιώτης,  νησιώτης,  Χανιώτης,  Σουλιώτης κ.ά.

-ότης: δότης, δεσπότης, προδότης,  αιμοδότης,  ιππότης,  πότης κ.ά.

-ωτής:  Παράγονται από ρήματα σε –ώνω: οργανωτής,  φορτωτής,  διαδηλωτής,  αναμορφωτής,  απελευθερωτής, λυτρωτής κ.ά.

-ισμός:  αθλητισμός,  πολιτισμός,  αποικισμός,  ελληνισμός, σοσιαλισμός, κομμουνισμός, χριστιανισμός κ.ά.

-ωμός: ξεσηκωμός,  τελειωμός,  λυτρωμός κ.ά.

Εξαιρείται:  ερχομός

-αίος:  Ευρωπαίος,  Ρωμαίος,  Αθηναίος,  Κερκυραίος,  Εβραίος κ.ά.

-ηγός:  αρχηγός,  εργοδηγός,  οδηγός,  ναυπηγός,  χορηγός κ.ά.

         

Η ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΘΗΛΥΚΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

-ιά: καρδιά,  ελιά,  μηλιά,  χρονιά,  γειτονιά,  ζυγαριά κ.ά.

Εξαιρούνται όσα παράγονται από ρήματα σε –εύω: δουλειά,  σοδειά,  παντρειά,  γιατρειά και το Λιβαδειά.

-ια: Όσα παράγονται από αρσενικά ουσιαστικά σε –ης: νομαρχία,  αιμοδοσία,  ιδιοκτησία,  Μαγνησία,  ειδωλολατρία,  φυσιολατρία (αλλά λατρεία) κ.ά.

-εία: Όσα παράγονται από ρήματα σε –εύω: θεραπεία,  νοθεία,  λατρεία,  παιδεία,  φυτεία,  μαγεία,  γοητεία κ.ά.

Όσα παράγονται από επίθετα σε –ύς: πλατεία, ταχεία,  ευθεία,  οξεία κ.ά.

-εια Όσα παράγονται από επίθετα σε –ής: ευγένεια,  επιείκεια,  ασφάλεια,  ειλικρίνεια,  ασάφεια  κ.ά.

Όσα παράγονται από ρήματα σε –ώ (β’ συζυγία): βοήθεια,  καλλιέργεια, προσπάθεια κ.ά.

Εξαιρούνται:  περηφάνια, ζήλια, παλίρροια,  διάρροια,  άπνοια,  σύμπνοια, έννοια, ομόνοια,  διχόνοια,  άγνοια,  πρόνοια.

-όνα: κολόνα,  γοργόνα,  πολυθρόνα,  σφεντόνα,  εικόνα κ.ά.

-ώνα: ανεμώνα, κρυψώνα,  χελώνα,  αρραβώνα,  λεγεώνα,  Αυλώνα,  Βαβυλώνα κ.ά.

-αία:  προκυμαία,  περικεφαλαία,  κεραία,  σημαία,  αυλαία, μαία.

Εξαιρούνται:  ιδέα,  παρέα,  θέα,  νέα,  Νεμέα,  Κέα,  Ιτέα.

-ίδα:  μερίδα, μαρίδα,  ρυτίδα,  βίδα,  πανίδα,  χλωρίδα,  εφημερίδα, Ελληνίδα, Λοκρίδα.

-ισσα:  μέλισσα,  χωριάτισσα,  μαγείρισσα,  ακροβάτισσα, γειτόνισσα,  βασίλισσα κ.ά.

Εξαιρούνται: Λάρισα,  σάρισα.

-ίλα:  μαυρίλα,  βίλα,  νίλα (καταστροφή),  ξινίλα,  ανατριχίλα,  σκασίλα κ.ά.

Εξαιρείται:  άμιλλα (συναγωνισμός).

-ότητα:  ποιότητα,  τρυφερότητα,  σεμνότητα,  ανισότητα,  αγριότητα,  αγιότητα,  αβεβαιότητα κ.ά.

-ύτητα:  ταχύτητα,  οξύτητα,  βαρύτητα,  βραδύτητα κ.ά.

-αινα:  τρίαινα,  ύαινα,  φάλαινα,  δράκαινα,  λύκαινα,  λέαινα, Γιώργαινα κ.ά.

-ίτσα:  κοπελίτσα,  πατερίτσα,  κορδελίτσα,  φουστίτσα,  βαλίτσα κ.ά.

-ωνία: συγκοινωνία,  κοινωνία, αγωνία,  παραφωνία,  Λακωνία κ.ά.

-ηση:  Όσα παράγονται από ρήματα β’ συζυγίας: ανοικοδόμηση,  αξιολόγηση,  απαίτηση,  απάντηση,  αντήχηση,  ερώτηση,  αντίρρηση κ.ά.

Εξαιρείται:  μήνυση.

Όσα παράγονται από ρήματα σε –αίνω: αύξηση,  βλάστηση,  πάθηση,  μάθηση και   αίσθηση.

-ιση:  Όσα παράγονται από ρήματα σε ίζω: αναβάθμιση,  αναγνώριση,  αντιμετώπιση,  αναχαίτιση,  απεικόνιση,  ανακούφιση κ.ά.

-ωση:  Όσα παράγονται από ρήματα σε –ώνω: αθώωση,  ανακεφαλαίωση,  αναπαλαίωση,  ανόρθωση,  ανακύκλωση, εντύπωση,  εξοικείωση κ.ά.

Εξαιρούνται:  δόση ( παράδοση, διάδοση, απόδοση,  αναμετάδοση κ.ά.)

-οσύνη:  δικαιοσύνη,  καλοσύνη, αδελφοσύνη, κοινοκτημοσύνη κ.ά.

-ίνη:  αδαμαντίνη,  αιμοσφαιρίνη,  χοληστερίνη κ.ά.

Εξαιρούνται:  Μυτιλήνη,  Παλλήνη.

-υνση:  Όσα παράγονται από ρήματα σε ύνω: διεύθυνση,  όξυνση,  διευκόλυνση,  εκβάθυνση,  επιτάχυνση,  μόλυνση κ.ά.

-ποίηση: απλοποίηση, αδελφοποίηση,  κοινωνικοποίηση,  προσωποποίηση,  προσποίηση κ.ά.

-ήμη:  μνήμη, κνήμη,  φήμη,  επιστήμη κ.ά.

Η ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΟΥΔΕΤΕΡΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

-Ι: παιδί,  πόδι,  κλαδί, πουλί   κ.ά.

Εξαιρούνται: βράδυ (αλλά βραδιά, βραδινός),  δάκρυ,  δίχτυ,  στάχυ,  δόρυ.

-όνι: λεμόνι, κανόνι,  τριζόνι,  πεπόνι,  αμόνι,  σεντόνι,  σαλόνι,  παγόνι,  αηδόνι,  τρυγόνι  κ.ά.

Εξαιρούνται: αλώνι,  κυδώνι,  παραγώνι.

-ίδι: παιχνίδι,  στολίδι,  κατσαβίδι,  φίδι, κοπίδι  κ.ά.

  Εξαιρούνται:  μύδι,  φρύδι,  Παλαμήδι,  κρεμμύδι,  στρείδι,  αντικλείδι.

-τήρι:  ποτήρι,  κλαδευτήρι,  σουρωτήρι,  κολλητήρι  κ.ά.

Εξαιρούνται:  ψωμοτύρι, κεφαλοτύρι.

-ίλι:  καριοφίλι,  ρεζίλι,  μίλι,  μαντίλι.

-ύλι: κοντύλι,  σφοντύλι,  κοχύλι,  σταφύλι,  τριφύλλι.

-ήλι:  χαμομήλι, πετραχήλι,  καντήλι.

-είλι:  χείλι,  δείλι.

-οίλι: προκοίλι

-ίκι:  ποντίκι,  μανίκι,  βερνίκι,  ραδίκι,  χαλίκι,  τζιτζίκι κ.ά.

Εξαιρούνται: σκουλήκι, φύκι,  ρείκι,  νοίκι.

-ίνι: δελφίνι,  καμίνι, πατίνι,  καναρίνι,  λυθρίνι  κ.ά.

-ίμι:  ψοφίμι,  αγρίμι,  κιλίμι, καλντερίμι.

Εξαιρείται: προζύμι.

-είο:  Όσα φανερώνουν τόπο. Σχολείο,  κυλικείο,  ιατρείο,  ωδείο,  νοσοκομείο,  μαγειρείο,  ψυγείο κ.ά.

-ιο: Όσα φανερώνουν τόπο. Φυλάκιο, σανατόριο, εργοστάσιο,  Γυμνάσιο,  Πανεπιστήμιο κ.ά.

Εξαιρούνται ονόματα κτηρίων που παράγονται από ονόματα ανθρώπων: Αρσάκειο,  Μαράσλειο,  Ζάππειο,  Αιγινίτειο.

Σύνθετα με β’ συνθετικό τη γη:  υπόγειο,  ισόγειο.

-ητό: κυνηγητό,  κινητό,  μουρμουρητό,  παραμιλητό,  ποδοβολητό, αγκομαχητό κ.ά.

-τήριο:  δικαστήριο,  λογιστήριο,  ελατήριο,  απολυτήριο,  ακρωτήριο,  εισιτήριο κ.ά.

-ημα:  ποίημα,  κέντημα, άθλημα,  ξύπνημα,  χτύπημα,  πήδημα,  ρόφημα,  τηλεγράφημα,  επιφώνημα,  πρόβλημα,  στοίχημα,  άγημα (τιμητικό στρατιωτικό σώμα),  ατόπημα (λάθος),  διάδημα(στέμμα),  ίζημα(κατακάθι),  έγκλημα κ.ά.

 Εξαιρούνται:  κλίμα(καιρός),  ίδρυμα,  μήνυμα,  κάλυμμα,  κύμα,  θύμα,  ένδυμα,  διάλυμα(νερού),  ξέπλυμα,  κώλυμα(δυσκολία),  υπόλειμμα,  διάλειμμα,   έλλειμμα,  τρίμμα.

-μμα:  Όσα παράγονται από ρήματα με χαρακτήρα π,β,φ,πτ: γράμμα,  βλέμμα, κόμμα,  απόρριμμα κ.ά.

-ώμα:  Όσα παράγονται από ρήματα σε –ώνω: στρώμα, όργωμα,  πάτωμα,  κάρφωμα,  μπάλωμα,  στέγνωμα,  φόρτωμα,  σημείωμα κ.ά.

-ισμα:   Όσα παράγονται από ρήματα σε  -ίζω:  αδυνάτισμα, κάπνισμα,  μαύρισμα,  ξύρισμα,  καθάρισμα,  πότισμα,  βάδισμα,  χτένισμα κ.ά.

-ιμο:  πλύσιμο,  ξύσιμο,  τρέξιμο,  κλάψιμο,  ντύσιμο, δέσιμο,  λούσιμο, γράψιμο,  ράψιμο,  κόψιμο,  βρέξιμο κ.ά.

  

ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

Ο απέραντος ουρανός σκεπάστηκε με βαριά μολυβένια σύννεφα.

Επίθετα είναι οι λέξεις που προσδιορίζουν τα ουσιαστικά.

Τα επίθετα έχουν τρία γένη: αρσενικό (ο απέραντος), θηλυκό (η απέραντη), ουδέτερο (το απέραντο).

Τα επίθετα κλίνονται όπως τα ουσιαστικά.

Ενικός αριθμός

                Αρσενικό                    Θηλυκό                  Ουδέτερο

Ον.	ο απέραντος	η απέραντη	το απέραντο
Γεν.	του απέραντου	της απέραντης	του απέραντου
Αιτ.	τον απέραντο	την απέραντη	το απέραντο
Κλητ.	απέραντε	απέραντη	απέραντο

Πληθυντικός αριθμός

Ον.	οι απέραντοι	οι απέραντες	τα απέραντα
Γεν.	των απέραντων	των απέραντων	των απέραντων
Αιτ.	τους απέραντους	τις απέραντες	τα απέραντα
Κλητ.	απέραντοι	απέραντες	απέραντα

ΤΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

Παραθετικά λέμε τους βαθμούς σύγκρισης των επιθέτων.

Τα επίθετα έχουν τρεις βαθμούς σύγκρισης: θετικός βαθμός, συγκριτικός βαθμός και υπερθετικός βαθμός.

Θετικός βαθμός	Συγκριτικός βαθμός	Υπερθετικός βαθμός
ωραίος	ωραιότερος	ωραιότατος
	πιο ωραίος	ο πιο ωραίος
		ο ωραιότερος
σοφός	σοφότερος	σοφότατος
	πιο σοφός	ο πιο σοφός
		ο σοφότερος
σπουδαίος	σπουδαιότερος	σπουδαιότατος
	πιο σπουδαίος	ο πιο σπουδαίος
		ο σπουδαιότερος

Τα ανώμαλα παραθετικά

Θετικός βαθμός	Συγκριτικός βαθμός	Υπερθετικός βαθμός
πολύς	περισσότερος	πλείστος
λίγος	λιγότερος	ελάχιστος
κακός	χειρότερος	χείριστος ή κάκιστος
καλός	καλύτερος	άριστος  ή κάλλιστος
ψηλός	ψηλότερος	ύψιστος
μεγάλος	μεγαλύτερος	μέγιστος
μικρός	μικρότερος	ελάχιστος

                                         

Η ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

-είος: αστείος,  λείος,  ανδρείος,  γυναικείος,  οικείος (γνωστός) κ.ά.

Εξαιρούνται: κρύος, γελοίος

-αίος: γενναίος, ακμαίος (=δυνατός),  αρχαίος,  μηνιαίος, εβδομαδιαίος, σπουδαίος, στιγμιαίος κ.ά.

Εξαιρείται: νέος.

-λέος: ρωμαλέος (=σωματικά δυνατός), πειναλέος, νυσταλέος, θαρραλέος, αβυσσαλέος (=πολύ βαθύς) κ.ά.

Εξαιρείται: κεφαλαίος

-τέος: προσθετέος,  μειωτέος, αφαιρετέος, διαιρετέος κ.ά.

Εξαιρείται: τελευταίος

-ωπός: κοκκινωπός, πρασινωπός,  κιτρινωπός,  αγριωπός, σκυθρωπός (=άκεφος), νωπός (=φρέσκος), αρρενωπός (=αντρικός) κ.ά.

-ωτός: αγκαθωτός,  οδοντωτός, μεταξωτός, καμαρωτός, θολωτός, φουντωτός, εύγλωττος (=μιλάει ωραία) κ.ά.

-ηρός: ζωηρός, τολμηρός, οδυνηρός (=πονάει), πονηρός, αυστηρός, ξηρός, δαπανηρός κ.ά.

Εξαιρούνται: αρμυρός, ισχυρός, γλαφυρός (=ρομαντικός), αργυρός, οχυρός]

-ηλός: σιωπηλός, απατηλός (=ψεύτικος) κ.ά.

  Εξαιρούνται: παχυλός, δειλός

-ητός: ανάλγητος (=άπονος), ακατοίκητος, αλάθητος, αμάθητος, αναίσθητος, ευαίσθητος, ανίκητος κ.ά.

Εξαιρούνται: παράλυτος, κατάφυτος, απόφοιτος

-ίσιος: καμπίσιος, βουνίσιος, αρνίσιος, γουρουνίσιος, πελαγίσιος κ.ά.

Εξαιρούνται: γνήσιος, ετήσιος, ημερήσιος

-ίσιμος: υπολογίσιμος, νηστίσιμος

Εξαιρούνται: αρτύσιμος, επίσημος

-ήσιμος: Όσα παράγονται από ρήματα  β’ συζυγίας: συζητήσιμος, αμφισβητήσιμος κ.ά.

-ιμος: νόμιμος, χρήσιμος, ωφέλιμος, πολύτιμος, ώριμος, νόστιμος κ.ά.

-υμος: ανώνυμος, συνώνυμος, επώνυμος, ομώνυμος, ετερώνυμος, πρόθυμος, εύθυμος (=κεφάτος) κ.ά.]

-ημος: άσημος (=άγνωστος), διάσημος, άσχημος, έρημος, περίφημος, απόδημος (=ξενιτεμένος) κ.ά.

Εξαιρείται: έτοιμος

-ινος: πέτρινος, μάλλινος,  λίθινος, μαρμάρινος, ξύλινος, χάρτινος κ.ά.

Εξαιρούνται: υπεύθυνος, ανεύθυνος, επικίνδυνος, ακίνδυνος

-ινός: θερινός, χειμερινός, καλοκαιρινός, εσπερινός, απογευματινός, πρωινός, αληθινός, βορινός, αντικρινός κ.ά.

Εξαιρούνται: φτηνός, ελεεινός(=έχει κακά χάλια), ορεινός, σκοτεινός, ταπεινός, υγιεινός, φωτεινός, δεινός (=φοβερός) κ.ά.

-ικός: γέρικος, κλέφτικος, ψεύτικοςκ. ά.

-ικός:  γνωστικός, ευγενικός, περιποιητικός, βιαστικός, κουραστικός, μαγευτικός, φανατικός, φορτικός (=κουραστικός), ευεργετικός, πληθυντικός κ.ά.

Εξαιρούνται: θηλυκός, δανεικός, γλυκός

-ώδης: νευρώδης, αφρώδης, κτηνώδης, ζωώδης, πετρώδης, μανιώδης, αλματώδης, παιδαριώδης, βλακώδης κ.ά.

-ητος: ευαίσθητος, αναίσθητος, αυθόρμητος, αγαπητός, ανυποχώρητος κ.ά.

-υς: βαθύς-ιά-ύ,  πλατύς-ιά-ύ,  οξύς-εία-ύ

-ής: σαφής-ής-ές,  επιεικής-ής-ές,  συνεπής-ής-ές,  διεθνής-ής-ες,  διαυγής-ής-ές,  

       επιμελής-ής-ές,  ειλικρινής-ής-ές,  υγιής-ής-ές,  διαφανής -ής -ές